FINAL PROJECT
: Artist in Residence
at Koh Kret
ปี 1 เทอม 2
วัตถุประสงค์
- เพื่อให้นิสิตฝึกฝนทักษะการออกแบบสถาปัตยกรรมและภูมิทัศน์สำหรับที่พักอาศัยขนาดเล็กที่เหมาะสมสำหรับ
ประเภทและพฤติกรรมพื้นที่ใช้สอยของอาคาร และมีความสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมที่ตั้งโครงการ โดย
ทำการวิเคราะห์ข้อมูลจากโปรแกรม สังเคราะห์และตั้งสมมุติฐาน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการออกแบบที่ว่างทาง
สถาปัตยกรรม สามารถดำเนินการออกแบบร่างขั้นต้นแลัพัฒนาไปจนกระทั่งขั้นสุดท้ายได้
งานออกแบบ
งานชิ้นนี้ให้ออกแบบบ้านของครอบครัวนักรักษ์ ซึ่งมีสมาชิกดังนี้
1. ลุงหมาก : ข้าราชการเกษียณอายุสาขาพฤกษาศาสตร์
2. ป้าทับทิม : ภรรยาลุงหมาก เป็นปรมาจารณ์การทำขนมไทย
3. คุณปูน : บุตรชายของลุงหมากและป้าทับทิม มีอาชีพเป็นเจ้าของกิจการขายเครื่องปั้นดินเผา
3. คุณปูน : บุตรชายของลุงหมากและป้าทับทิม มีอาชีพเป็นเจ้าของกิจการขายเครื่องปั้นดินเผา
และยังเป็นผู้สนับสนุนโครงการศิลป์พำนักรักษ์เกาะเกร็ด
โดยบ้านหลังนี้นอกจากจะเป็นที่อยู่อาศัยของเจ้าของบ้านแล้วยังเปิดให้ศิลปินในสาขาต่างเข้ามาพักเพื่อการสร้างสรรค์ศิลปะที่ได้รับแรงบรรดาลใจมาจากเกาะเกร็ด โดยเปิดให้พักชั่วคราวเป็นเวลาประมาณ 6 เดือน
เกาะเกร็ด
เกาะเกร็ดเป็นเกาะที่เกิดจากแม่น้ำเจ้าพระยาล้อมรอบโดยเกาะเกร็ดเป็นตำบลหนึ่งในท้องที่อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี มีเนื้อที่ประมาณ 4.12 ตารางกิโลเมตรหรือ 2,489 ไร่ เป็นชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญขนาดใหญ่ที่เต็มไปด้วยวัฒนธรรม ภูมิปัญญา และวิถีชีวิตที่สืบทอดต่อกันมารุ่นต่อรุ่น ทั้งการทำขนมไทย การทำผ้าบาติก และโดยเฉพาะการทำเครื่องปั้นดินเผาที่มีลวดลายวิจิตรอ่อนช้วยเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด
การทำเครื่องปั้นดินเผาเกาะเก็ด ตำบลปากเก็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี สืบทอดมาจากบรรพบุรุษชนชาติมอญที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย สันนิษฐานว่าคงจะมีอาชีพทำเครื่องปั้นดินเผามาตั้งแต่อยู่เมืองมอญก่อนที่จะอพยพเข้ามาในประเทศไทยซึ่งมีความชำนาญในด้านนี้โดยเฉพาะ เมื่อชาวมอญได้รับพระบรมราชานุญาต ตั้งบ้านเรือนบริเวณปากเกร็ด และพื้นที่ดังกล่าวมีสภาพดินเหมาะสมคือ ดินมีความเหนียวดี สีนวลหรือปนเหลืองไม่ดำเกินไป เนื้อดินจับกันเป็นก้อน ไม่ร่วนซุยเป็นดินที่พบได้บริเวณเกาะเกร็ด ซึ่งเครื่องปั้นดินเผาที่มีชื่อเสียง คือ หม้อน้ำลายวิจิตรซึ่งทำขึ้นเพื่อถวายพระสงฆ์ และเป็นของกำนัลให้แก่ผู้ใหญ่ ทางราชการจึงถือเอาหม้อน้ำลายวิจิตร เป็นตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดนนทบุรี นอกจากนี้ยังมีรูปทรงอื่นๆ อีกมากมาย เช่น โอ่ง อ่าง ครก กระปุก โอ่งพลู เป็นต้น หรือมีการพัฒนารูปแบบใหม่ๆ เช่น โคมไฟดินเผาแกะสลัก นาฬิกาดินเผาแกะลาย โคมเทียน เป็นต้น
เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด เกือบจะสูญหายไปเนื่องจากปัญหาน้ำท่วม ในราวปี พ.ศ.2539 ชาวบ้านได้รวมตัวขึ้นอีกครั้งเพื่อรักษาภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ ประกอบกับในขณะนั้นนักท่องเที่ยวได้เข้ามาท่องเที่ยวบริเวณเกาะเกร็ด จึงทำให้เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ดได้รับความนิยมขึ้นอีกครั้ง และในปัจจุบันเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ดได้พัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้มีความทันสมัยซึ่งทำให้ผลิตภัณฑ์มีมูลค่าเพิ่ม เป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น
แนวความคิด
ในการออกแบบครั้งนี้ได้แนวความคิดมาจากการขึ้นรูปของเครื่องปั้นดินเผา โดยเริ่มขึ้นรูปมาจากก้อนดินธรรมดาเพียงก้อนเดียว แล้วค่อยๆแผ่ขยายตัวออกทั้งด้านข้างและในแนวตั้ง ประหนึ่งวิถีชีวิตของผู้คนที่เริ่มมาจากผืนดิน แล้วค่อยๆสร้างวัฒนธรรมจนเกิดความเจริญจนถึงในปัจจุบันนี้ ดังที่กล่าวมานี้จึงได้นำเอาการขึ้นรูปของเครื่องปั้นดินเผามาตีความเป็นคำว่า"แผ่ขยาย" แล้วนำมาเป็นแนวคิดหลักในการออกแบบบ้านหลักนี้ โดยให้ตัวบ้านแผ่ขยายตัวอยู่โดยรอบลานดินตรงกลาง โดยลานดินนี้เป็นตัวเชื่อมพื้นที่ต่างๆเข้าด้วยกัน ตัวบ้านมีการยกใต้ถุนสูงเพื่อรับมือกับปัญหาน้ำท่วมที่เกิดเป็นประจำทั้งยังทำให้เกิดความโปร่งและสามารถระบายอากาศได้ดี
